همانطور که می دانید جفت( placenta) که در طول بارداری در رحم مادر همواره جنین را همراهی می کند، مسئولیت اکسیژن رسانی و تغذیه جنین را به عهده دارد.
این جفت اغلب در قسمت بالایی رحم و یا سمت دیواره های رحم قرار دارد و متصل است.
جفت سرراهی( placenta previa) چیست؟
اگر محل اتصال جفت پایین تر باشد و به سمت دهانه ی رحم کشیده شده باشد، جفت سرراهی خوانده می شود.
اگر بخشی از جفت پشت دهانه ی رحم قرار بگیرد جفت سرراهی ناقص است.
اگر جفت کاملاً پایین آمده و پشت دهانه ی رحم قرار بگیرد؛ جفت سرراهی کامل است.
در این شرایط است که پزشک تشخیص می دهد جفتی که در رحم مادر باردار است، در محل مناسب قرار ندارد و به اصطلاح، جفت سرراهی ست.
علائم جفت سرراهی
خونریزی رحمی روشن از اواسط بارداری به بعد
که اغلب اینطور است که این خونریزی کم نشده و روندش در طول زمان افزایشی ست.
گاهی مادر انقباض های رحمی و دردهای زیر دل را نیز تجربه می کند.
علت به وجود آمدن جفت سرراهی
همانطور که میدانید اسپرم و تخمک زمانی که لقاح انجام داده و محصول لقاح یعنی تخم را به وجود می آورند؛ این محصول لقاح از لوله ی رحم به سمت رحم کرده کرده و پس از چند روز داخل رحم لانه گزینی می کند.
حالا اگر محل این لانه گزینی در رحم؛ نزدیک دهانه رحم و خلاصه پایین تر از محل مناسب باشد احتمال اینکه جفت هم در همان منطقه باقی بماند و رشد کند؛ پیش می آید و خلاصه اینکه ممکن است سرراهی شود.
عوامل مستعد کننده ی جفت سرراهی
چه وضعیت ها و یا مشکلاتی احتمال سرراهی شدن جفت را در مادر بالا می برند؟
مصرف دخانیات
سن بالای مادر
سزارین و یا هر جراحی رحمی قبلی
سابقه ی داشتن جفت سرراهی در بارداری های قبلی
و ...
عوارض و خطرات جفت سرراهی
از آنجایی که جفت سرراهی موجب خونریزی می شود؛ در صورت پیشرفت مشکل، می تواند موجب زایمان زودرس و در نتیجه به دنیا آمدن نوزاد نارس و ... شود.
پیگیری ها و مراقبت های لازم در مواجهه با جفت سرراهی
1- تکرار سونوگرافی به صورت روتین و با دقت بیشتر از نظر محل جفت
برای دستیابی به جواب این سوال که آیا جفت سرراهی رو به پیشرفت است و یا اینکه محل جفت در حال اصلاح شدن است؟ چراکه احتمال اینکه با پیشرفت بارداری جفت به سمت بالا کشیده شود و از حالت جفت سرراهی خارج شود بسیار بالاست.
2-محدود کردن فعالیتهای مادر بسته به شرایط ( سن مادر و شدت سرراهی بودن جفت و ...):
این محدودیت ها شامل استراحت مطلق و یا نسبی، منع داشتن نزدیکی و ...است.
و در پایان یک توصیه :
مادران عزیز! دقت داشته باشید که جفت سرراهی در اوایل بارداری اگر هم در سونو گزارش شود اغلب ارزش تشخیصی ندارد چراکه با ادامه بارداری، از دهانه رحم دور شده و مشکل خود به خود برطرف می شود.
اما چنانچه بعد از آنهم متوجه این مشکل شدید؛ آرامش خود را حفظ کنید و نگران نباشید، چراکه بارداری های زیادی با وجود داشتن این مشکل به سلامت طی شدند فقط باید تحت نظر پزشک حاذقی؛ اقدامات لازم را انجام دهید.
همیشه سلامت و شاداب باشید.
زهرا سادات پورمطهری. کارشناس مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
